Vùng nguyên liệu ảnh hưởng đến chất lượng cà phê như thế nào?

Chúng ta đều biết rằng cà phê trồng ở những vùng khác nhau sẽ có chất lượng khác nhau. Vậy những yếu tố nào ảnh hưởng đến chất lượng cà phê và chất lượng cà phê từng vùng như thế nào?

Cà phê đã theo chân người Pháp du nhập vào Việt Nam được hơn trăm năm qua. Trước khi tiến hành canh tác, người Pháp đã tiến hành phân tích điều kiện tự nhiên và thổ nhưỡng của từng vùng để lựa chọn cây giống phù hợp, chất lượng và mang lại chất lượng cao. Đó chính là lý do vì sao có những vùng cà phê là cây công nghiệp chính, nhưng cũng có những vùng người dân không biết cây cà phê nhìn như thế nào.

Tây Nguyên

Nhắc đến cà phê chúng ta thường liên tưởng ngay đến mảnh đất đỏ Tây Nguyên, nơi có những đồn điền cà phê trải dài ngút ngàn tầm mắt. Trong khu vực này, Buôn Mê Thuật và Đà Lạt là hai khu vực mang đến chất lượng cà phê tốt nhất. Cà phê tại Buôn Mê Thuật chủ yếu là cà phê vối, còn tại Đà Lạt trồng cà phê Arabica – loại cà phê rất được thế giới ưa chuộng. Sản lượng cà phê tại khu vực Tây Nguyên chiếm đến khoảng 30% tổng sản lượng cà phê hàng năm của nước ta. Có được kết quả này là vì Tây Nguyên được ưu đãi điều kiện tự nhiên phù hợp với sinh trưởng của cây cà phê.

Đất đỏ bazan: Đất tại khu vực Tây Nguyên có hơn 80% là đất bazan màu mỡ có độ tơi xốp cao, thích hợp cho các loại cây công nghiệp phát triển, đặc biệt là cà phê. Người dân trồng cà phê không cần phải đầu tư phân bón nhiều như những vùng khác, dành thời gian để chăm sóc tưới tiêu nên cây cà phê cho ra năng suất tốt hơn.

Độ cao so với mực nước biển khoảng 1300 – 1500m: Đây là độ cao lý tưởng để có được hạt cà phê chất lượng tốt nhất và khu vực Tây Nguyên đáp ứng được tiêu chuẩn này. Khí hậu lạnh, sương mù bao phủ tạo điều kiện để cây cà phê phát triển.

Nhiệt độ chênh lệch ngày và đêm cao: Thời tiết Tây Nguyên khá dễ chịu, ban ngày trời nắng nhưng đêm thời tiết lại se se lạnh. Sự chênh lệch thời tiết lớn là một trong những yếu tố chính giúp chất lượng cà phê tại khu vực này ngon hơn.

Độ ẩm không khí lớn: Thời tiết Tây Nguyên, đặc biệt Đà Lạt quanh năm mát mẻ, độ ẩm lớn đáp ứng được tiêu chí độ ẩm trên 70% để cây cà phê phát triển tốt. Độ ẩm không khí cao làm giảm sự mất hơi nước của cây qua quá trình thoát hơi nước. Tuy nhiên khu vực này lại không mưa quá nhiều nên sâu bệnh không có nhiều cơ hội phát triển mạnh.

Điện Biên, Sơn La

Ít ai biết được rằng Điện Biên, Sơn La đã có lịch sử hàng trăm năm trồng cà phê. Trước đây khu vực này trồng giống cà phê thuần chủng Caturra của Pháp cho năng suất cao, chịu hạn tốt, chất lượng thơm ngon nhưng lại dễ mắc bệnh khô cành, khô quả…. Vì vậy hiện nay người dân miền Tây Bắc đã chuyển sang trông cà phê Arabica được ưa chuộng nhất trên toàn thế giới. Chất lượng cà phê tại Điện Biên, Sơn La được sánh ngang với cà phê top đầu thế giới có nguồn gốc từ vùng Sao Paulo của Barasil vì có cùng vĩ độ.

Khu vực có độ cao khoảng từ 1400 – 1600m so với mực nước biển: Điện Biên, Sơn La mà khu vực có địa hình cao nhất nước ta. Cà phê Arabica phát triển tốt nhất ở độ cao từ 1000m trở lên, hạt không bị lấm tấm. Ở những khu vực có địa hình thấp hơn thì cây phát triển chậm, dễ mắc bệnh và không cho chất lượng, năng suất cao.

Chênh lệch nhiệt độ lớn: Cũng là khu vực có nhiệt độ chênh lệch ngày đêm cao nhất cả nước, đặc biệt là vào mùa hè khi gió lào hoạt động mạnh, nhiệt độ chênh lệch ngày đêm có thể lên đến gần 20°C. Arabica là cây chịu nhiệt tốt, nhiệt độ chênh lệch càng cao hạt cà phê càng ngon.

Lượng mưa ổn định: Khu vực Điện Biên, Sơn La có lượng mưa tương đối thấp, lượng mưa trung bình năm khoảng 1500mm/năm. Đây là lượng mưa thích hợp nhất để cây cà phê Arabica phát triển tốt, nếu lượng mưa cao quá 2500 – 3000mm/năm thì cây dễ chết do ngập úng và mầm bệnh.

Khe Sanh – Quảng Trị

Hơn 100 năm trước, Khe Sanh là một đồn điền cà phê Arabica rộng lớn của người Pháp. Điều kiện khí hậu nơi đây đã nuôi dưỡng cây cà phê Arabica chất lượng tốt và đang dần xâm nhập vào thị trường quốc tế, đặc biệt là Mỹ trong thời gian tới.

Khe Sanh chịu ảnh hưởng của nền nhiệt giao thoa giữa Đông và Tây Trường Sơn, nên nhiệt độ trung bình năm khoảng 22°C. Thời tiết mát mẻ dễ chịu là điều kiện lý tưởng để Arabica phát triển tốt. Kết hợp với đất cát pha đất đỏ bazan thích hợp cho các loại cây công nghiệp phát triển mạnh.

Mỗi vùng nguyên liệu có điều kiện khí hậu và đất đai khác nhau nên chất lượng cà phê sẽ khác nhau. Dù người trồng có chăm sóc thế nào thì chất lượng cũng không thể điều chỉnh cà phê ở những vùng khác nhau có chất lượng giống nhau.